Wat zijn de gouden regels voor een fitte alliantie?

Naarmate we de complexiteit in onze samenleving beter doorkrijgen, zien we dat maatschappelijke veranderingen steeds vaker plaats vinden in allianties. Personen en organisaties zoeken elkaar voor een tijdje op om een moeilijke klus te klaren. Soms lukt het om een alliantie van de grond te krijgen, maar lang niet altijd. Laatst zat ik met een stel doorgewinterde sociale ondernemers en bouwers van allianties bij elkaar om te kijken wat we van elkaar konden leren, en welke gouden regels voor allianties we konden vinden.  

Wat is een gouden regel? Dat legde een van ons uit aan de hand van de vlucht spreeuwen die in de mooiste patronen kunnen bewegen.  Hoe doen ze dat? De spreeuwen blijken zich aan drie regels te houden:

• Vlieg zo hard mogelijk
  
• Raak je buurman niet
  
• Vlieg naar binnen 
  

Spreeuwen kunnen zo als schijnbare eenheid opereren, terwijl iedere spreeuw voor zich gewoon doet wat moet, nl. oefenen voor de grote trek.  

Onze casus ging over de introductie van slimme manieren om de fysieke ontwikkeling van mensen met ernstige meervoudige beperkingen (EMB) te spelenderwijs te stimuleren. Een alliantie van zorginstellingen, bewegingsdeskundigen, therapeuten en spelontwikkelaars toetst allerlei technieken op effectiviteit, zodat  er een compleet behandelpalet ontstaat. 

Wat zijn de basisregels die eigenlijk altijd wel opgaan? Na een middagje praten kwamen we op de volgende regels uit die we allemaal herkenden: 

• Een alliantie is vraag-gestuurd
  Er moet een inhoudelijk probleem zijn dat voor iedereen  relevant is maar dat geen van de partijen alleen kan oplossen. In het geval van de EMB-ers was dat de vraag: er is tegenwoordig veel mogelijk op het gebied van fysieke stimulering, maar welke speltechnieken werken in de praktijk het beste? 
• Er is een concreet doel
  Een alliantie is geen praatclub, dat motiveert niet, er moet concreet en doelgericht gewerkt worden. De EMB alliantie stelt zich ten doel de beweegmethodiek naar 80% van de EMB instellingen in ons land te brengen.
• Iedereen haalt en brengt
  Er moet natuurlijk praktisch werk verricht worden; in ons voorbeeld is dat het ontwikkelen en van speltechnieken en testen van effectiviteit op het gebied van fysieke activering van  EMB-ers. Dat werk gebeurt op basis van ‘halen en brengen’ oftewel: ieder draagt bij naar kunde en vermogen, en deelt in de resultaten. 
• Iedereen is vrij om te komen en gaan
  We dachten even dat een alliantie op basis van consensus moet werken, maar dat bleek niet het geval.  Dissensus kan juist  positief werken om de discussies scherp en creatief te houden, en naar nieuwe oplossingen te blijven zoeken. De drijvende kracht van een alliantie is het belang in de samenwerking, en dat betekent dat zolang dat belang er is actoren zullen blijven, en als het er niet meer is actoren zullen vertrekken. De regel is dus: we stemmen met onze voeten.  Maar het betekent ook dat een alliantie open moet staan voor partijen die er belang bij hebben, ook al zijn er meningsverschillen met andere partijen. 

Als je deze regels op een rijtje zet, is het makkelijk te zien dat ze niet zo mooi onafhankelijk van elkaar zijn zoals dat bij de vlucht spreeuwen. We weten ook niet of dit de enige regels zijn, er zijn er vast meer.  Maar dat is niet zo erg.  Het gaat er uiteindelijk om dat ‘de regels’, welke dat dan ook zijn, voor iedereen duidelijk en acceptabel zijn.  Dan zullen ze helpen om de alliantie beter te laten functioneren. 

---