De zorg meer richten op de vraag
|
Een agenda voor vraagsturing, samenwerking en specialisatie in West Regio, Roemenië
Hervormen van de gezondheidszorg staat ook in Roemenië volop in de belangstelling. Het is bittere noodzaak, het systeem staat sinds de crisis in 2008 begon op springen. Gelukkig komen er Europese Structuurfondsen aan, die voor verbetering van de gezondheidszorg gebruikt kunnen worden. Maar is dat geen bodemloze put? Kan een regio problemen oplossen die de centrale overheid en districten laten liggen? Om dat uit te zoeken nodigde RDA West een aantal zorg-managers en – specialisten bij elkaar. We hadden twee dagen de tijd om een regionale agenda voor synergie te maken. Zorg in crisis In theorie heeft iedereen toegang tot gezondheidszorg met een collectieve verzekering, een overblijfsel uit het communistische verleden, maar de praktijk is anders. De begroting van € 2,6 mld. voor 20 miljoen Roemenen steekt schril af bij de 70 mld. die voor 16 mln. Nederlanders klaar staat. Patiënten klagen dat ze moeten bijbetalen, artsen zeggen dat ze ieder jaar vanaf juli niet meer kunnen opereren omdat het geld voor antibiotica op is. De populistische pers en politici (!) beschuldigen artsen van corruptie. Geen wonder dat jaarlijks duizenden artsen het land verlaten; elders zijn zij meer dan welkom. De toekomst is somber, maar waar haal je geld vandaan? En is het geen bodemloze put? Een regionale beleidsmaker kwam op het idee EU geld van structuurfondsen voor arme regio’s aan te boren. Dat is ongebruikelijk, normaal worden daar vooral rotondes en voetbalstadions voor gebouwd, maar je mag er ook openbaar bestuur mee verbeteren. De vraag werd toen: stel dat we 100 mln. euro krijgen om de gezondheidszorg in onze regio te verbeteren, wat gaan we dan doen? Kunnen we in de regio voldoende synergie maken om de problemen aan te pakken? Kan een regio überhaupt iets doen? Regio’s in Roemenië zijn geen bestuurslaag, districten zijn dat wel. West Regio is een samenwerkingsverband van vier Districten, zodat ze samen groot genoeg zijn om EU subsidies te ontvangen. Ze hebben een ontwikkelingsorganisatie (West RDA) die als liaison naar de EU fungeert, projectvoorstellen schrijft en EU programma’s uitvoert. Wellicht kunnen actoren in de regio problemen oplossen die de centrale overheid en de districten laten liggen, zeker als ze daarvoor structuurfondsen voor de regio kunnen gebruiken. Om dit uit te zoeken, heeft West RDA heeft twee denksessies met managers, artsen en bestuurders uit het zorgveld georganiseerd . Zij analyseerden de situatie (wat gaat er fout in de regio), formuleerden de strategische doelen en bekeken wat er in de regio gedaan kon worden om die te realiseren. In een tweede sessie formuleerden ze een vijftal strategische initiatieven waarvoor zij steun van hun organisaties konden toezeggen. Die initiatieven moesten niet alleen een enorm financieel probleem oplossen, maar er ook voor zorgen dat de waarde van de zorg sterk toenam. Vraagsturing en een betere samenwerking in de keten stond hierbij centraal. Een regionale agenda voor vraagsturing en samenwerking Hieronder een korte beschrijving van de initiatieven die de zorgactoren voorstelden, en die volgens hun op voldoende steun van de instellingen die zij vertegenwoordigden kunnen rekenen. 1. Baseer de budgets van de instellingen op de zorgvraag i.p.v. een centraal bepaald aanbod Momenteel worden rigide budgets centraal aan instellingen opgelegd, zonder consultatie over wat er nodig is. Gevolg: halverwege het jaar zijn de medicijnen ‘op’, en hebben ziekenhuizen niet de middelen om hun eigen protocollen te volgen. Werkomstandigheden voor de zorgprofessionals zijn in alle instellingen schrikbarend. Artsen zeggen dat vooral hierom, en niet zozeer vanwege het salaris, 4% van de artsen per jaar naar het buitenland vertrekt. Een initiatief om het zorgbudget te rationaliseren omvat in ieder geval volgende maatregelen:
Geschatte kosten: (€15 mln., waarvan € 10 mln. om gaten te vullen) 2. Creëer voldoende specialistische zorg in de top 5 zorgvragen De district ziekenhuizen doen allemaal dezelfde behandelingen, er is geen specialisatie, en de samenwerking tussen 1e en 2e lijn is gebrekkig. Een ziekte als borstkanker wordt op 20 verschillende manieren behandeld (geen good practice). Specialistische zorg wordt in de regio ‘at random’ aangeboden.
Geschatte kosten: € 50 mln. 3. Kwetsbare groepen hebben toegang tot opvang Zorg voor kwetsbare groepen – jongeren/ouderen met psychische problemen en meervoudige beperking - vanuit de staat is de laatste jaren bijna volledig afgebouwd. Er zijn succesvolle pilots (sociale werkplaatsen, pleeggezinnen) maar er is geen geld om ze verder te ontwikkelen. Gespecialiseerde therapieën zijn maar mondjesmaat beschikbaar in de steden, niet in rurale gebieden. Ondersteunende diensten en NGO’s zijn under-staffed en hebben grote moeite om te overleven.
Geschatte kosten: (€ 30 mln. waarvan 5 mln. projectkosten en 25 mln. zorgkosten). 4. Ontwikkel een regionale Roadmap voor zorg en sociale integratie De burger is op de zorg in de regio aangewezen, maar de dienstverlening wordt min of meer willekeurig vanuit Boekarest over het regio uitgestrooid. We denken niet na over wat er in de regio, districten en gemeentes moeten aanbieden. Alle instituties werken op eilandjes, en allemaal hebben ze grote moeite aan goed personeel te komen. Om deze situatie om te buigen moet er een Regionaal Comité voor Gezondheid en Sociale Integratie komen, waar alle actoren zijn vertegenwoordigd. Dit Comité gaat er voor zorgen dat:
Geschatte kosten €8-10 mln. 5. Breng de zorg naar de burger Met de komst van nieuwe technologie wordt het mogelijk om de zorg dichter naar de burger toe te brengen. Dit kan grote voordelen opleveren voor patiënten in afgelegen gebieden, maar ook in stedelijke gebieden liggen grote kansen om efficiency slagen te maken.
Geschatte kosten €5-15 mln. Komt er ruimte voor de regio? Als je dit allemaal overziet, kan je concluderen dat met deze maatregelen een enorme kwaliteitsslag behaald kan worden: vraag en aanbod worden beter op elkaar afgestemd, de professionals kunnen hun werk beter doen en de aanbieders gaan beter samenwerken. Het heeft dus wel degelijk zin om een rol voor de regio te creëren, maar het is de vraag of dat gaat gebeuren. Zowel het Ministerie van gezondheid als het nationale verzekeringsfonds zullen hun zeggenschap over budgets niet zomaar uit handen geven. Verder zijn er EU fondsen beschikbaar, maar die zijn ook aan voorwaarden gebonden. Zo vraagt de EU bijvoorbeeld om een nationale strategie om de zorg te verbeteren alvorens zij geld voor een regio ter beschikking stelt. Die strategie is er in Romenië niet, en dan wordt het een moeilijk verhaal. Het goede nieuws is dat er in de regio een breed gedragen consensus is ontstaan over de manier waarop de problemen kunnen worden aangepakt, en vroeger of later zal dit zijn weg door de bureaucratische kanalen wel vinden. Ik zal daar meer over berichten. Als je wilt zien welke werkvormen we hebben gebruikt om de initiatieven in elkaar te zetten, klik dan hier: Werkvormen zorg agenda Roemenië. |
"There is hope in the region!"
Titel workshop rapport 
|
