Vorige week was ik 'op stap' met de Zorgdenkers, een enthousiaste groep professionals uit de zorg die zich ten doel stellen om de oorzaken van het falen in de zorg aan te pakken, en het niet bij symptoombestrijding te laten. Dat is pas ambitie: een klein groepje betrokkenen gaat op vrijwillige basis het grootste publiek private bouwwerk van Nederland op een andere leest schoeien. De vraag was of ik hen wilde helpen om die analyse te maken.
Op het eerste gezicht had ik nogal wat vraagtekens: hoezo oorzaken, en wie gaat dan bepalen wat oorzaken en symptomen zijn, daar heeft een ieder van de partijen zo een eigen mening over en eigen belangen bij. Maar daar was ik snel overheen.
Zorgdenkers zeggen: "Ja, we verschillen zeker van mening, maar we blijven daar ook in hangen, we denken er niet eens over ná hoe het komt dat er zo veel mis gaat. En bovendien hebben we de gewoonte dat de bestuurders alleen met bestuurders praten, de zorgverleners met de zorgverleners, etc. Iedereen praat alleen met zichzelf, en niet met elkaar. Geen wonder dat er een grote kloof is tussen bestuurders, verzekeraars en zorgverleners etc. En daar kunnen we wat aan doen."
Zo gezegd zo gedaan, we zijn aan het analyseren geslagen: actor-perspectief, klachten in veranderbare situaties omzetten, en dan kijken hoe de problemen met elkaar samenhangen, oftewel 'verbinden zoals zij het noemen.
Het probleem dat we bekeken was: de kosten van onze zorg stijgen exponentieel en zijn op den duur onhoudbaar. Dat wil zeggen: het aandeel van de zorgkosten in de totale overheidsuitgaven steeg van 13% in 2000 naar 20% in 2010. Die stijging van de zorgkosten is een autonoom proces. In 2025 geven 32% van onze publieke en private middelen aan gezondheid uit, in 2040 is dat 37%, aldus bezorgde bestuurders in een recent White Paper. We nemen aan dat die cijfers kloppen.
We kwamen tot de conclusie dat er drie onderliggende patronen aan het werk zijn:
1. De transactiekosten zijn '10 miljard' te hoog:
Zorgverleners en hun organisaties zijn enorm veel tijd kwijt met het administreren en verantwoorden van hun werk. Men zegt dat zorgverleners 20-50% van hun tijd bezig zijn met verantwoorden, en dat gaat ten koste van het werk voor de patiënt. Het stelsel is enorm versnipperd: iedere aanbieder heeft zijn eigen regels voor financiering, tarieven, verantwoording en kwaliteit, en er is geen stimulans om het slimmer te doen. We blijven regels stapelen alsof het niets kost. We weten nog niet precies welk aandeel de transactiekosten in het totaal heeft, maar volgens insiders gaat het om 10-20% van de totale kosten die overbodig zijn. Dat is anno 2014 zomaar zo'n 10 miljard anno van totale publieke kosten van 76 miljard.
2. Patiënten krijgen meer zorg dan strikt nodig is
Er zit geen rem op de vraag naar zorg, en dat is enerzijds natuurlijk fijn, maar het lijdt ook tot te veel zorg. Hoeveel het precies is weten we niet, maar alle betrokkenen beamen dat dit gebeurt. Artsen hebben er belang bij, patiënten vragen het beste, en de kosten worden gezamenlijk gedragen. Het is de basis van de solidariteit, maar die heeft zijn prijs, ook al weten we niet hoe hoog die is. Tot zover de White Paper.
3. Kosten besparende, nieuwe therapieën komen maar mondjesmaat in het aanbod.
Zorgdenkers vinden dat het zorgsysteem alle trekken van een 'closed shop' heeft, waar nieuwkomers maar met de grootste moeite tussen komen. Behandelingen moet 'evidence based' zijn, dat werkt zeer in het voordeel van de farmaceutische industrie die onderzoek naar 'evidence' kan betalen. Systematisch onderzoek naar goedkope alternatieven komt er bekaaid af, m.u.v. onderzoeken naar enkele vaccins (daar kan je aan verdienen). Ook hier hebben we nog geen echt idee van de cijfers, maar wellicht is daar wel een schatting van te maken.
En wat lig daar nu aan ten grondslag? Eén van de oorzaken die het Whipe Paper uitwerkt is: het contractsysteem betaalt verrichtingen, en niet de uitkomst daarvan - te weten de gezondheid van de patiënt - alweer volgens de bezorgde bestuurders in hun White Paper. Een incentive om energie in het verbeteren van de gezondheidswinst te steken werkt beter en bespaart veel geld. In Duitsland en Engeland zijn succesvolle pilots gedaan met systemen waarbij 'winst' als gevolg van een betere gezondheid tegen lagere kosten wordt gedeeld tussen aanbieder en patiënt. Iedereen blij.
Je zou verwachten dat wij in een weldenkend land als Nederland dat op z'n minst gaan uitproberen, en kijken of er wat te verdienen valt. Maar nee, dat doen we niet, en we weten niet waarom. Durven we dat aan, is het angst, of is het de kift dat iemand anders er met de poet vandoor gaat? Of is er wellicht toch ergens een pilot aan de gang? We hebben nog geen idee, maar Zorgdenkers gaan het uitzoeken.
Volgende keer gaan we een organisatieopstelling doen om te kijken hoe de krachten van de partijen op elkaar inwerken. Ik denk dat we er op den duur wel achter komen. Fascinerende reis, dat wel, ik hou jullie op de hoogte.
Op het eerste gezicht had ik nogal wat vraagtekens: hoezo oorzaken, en wie gaat dan bepalen wat oorzaken en symptomen zijn, daar heeft een ieder van de partijen zo een eigen mening over en eigen belangen bij. Maar daar was ik snel overheen.
Zorgdenkers zeggen: "Ja, we verschillen zeker van mening, maar we blijven daar ook in hangen, we denken er niet eens over ná hoe het komt dat er zo veel mis gaat. En bovendien hebben we de gewoonte dat de bestuurders alleen met bestuurders praten, de zorgverleners met de zorgverleners, etc. Iedereen praat alleen met zichzelf, en niet met elkaar. Geen wonder dat er een grote kloof is tussen bestuurders, verzekeraars en zorgverleners etc. En daar kunnen we wat aan doen."
Zo gezegd zo gedaan, we zijn aan het analyseren geslagen: actor-perspectief, klachten in veranderbare situaties omzetten, en dan kijken hoe de problemen met elkaar samenhangen, oftewel 'verbinden zoals zij het noemen.
Het probleem dat we bekeken was: de kosten van onze zorg stijgen exponentieel en zijn op den duur onhoudbaar. Dat wil zeggen: het aandeel van de zorgkosten in de totale overheidsuitgaven steeg van 13% in 2000 naar 20% in 2010. Die stijging van de zorgkosten is een autonoom proces. In 2025 geven 32% van onze publieke en private middelen aan gezondheid uit, in 2040 is dat 37%, aldus bezorgde bestuurders in een recent White Paper. We nemen aan dat die cijfers kloppen.
We kwamen tot de conclusie dat er drie onderliggende patronen aan het werk zijn:
1. De transactiekosten zijn '10 miljard' te hoog:
Zorgverleners en hun organisaties zijn enorm veel tijd kwijt met het administreren en verantwoorden van hun werk. Men zegt dat zorgverleners 20-50% van hun tijd bezig zijn met verantwoorden, en dat gaat ten koste van het werk voor de patiënt. Het stelsel is enorm versnipperd: iedere aanbieder heeft zijn eigen regels voor financiering, tarieven, verantwoording en kwaliteit, en er is geen stimulans om het slimmer te doen. We blijven regels stapelen alsof het niets kost. We weten nog niet precies welk aandeel de transactiekosten in het totaal heeft, maar volgens insiders gaat het om 10-20% van de totale kosten die overbodig zijn. Dat is anno 2014 zomaar zo'n 10 miljard anno van totale publieke kosten van 76 miljard.
2. Patiënten krijgen meer zorg dan strikt nodig is
Er zit geen rem op de vraag naar zorg, en dat is enerzijds natuurlijk fijn, maar het lijdt ook tot te veel zorg. Hoeveel het precies is weten we niet, maar alle betrokkenen beamen dat dit gebeurt. Artsen hebben er belang bij, patiënten vragen het beste, en de kosten worden gezamenlijk gedragen. Het is de basis van de solidariteit, maar die heeft zijn prijs, ook al weten we niet hoe hoog die is. Tot zover de White Paper.
3. Kosten besparende, nieuwe therapieën komen maar mondjesmaat in het aanbod.
Zorgdenkers vinden dat het zorgsysteem alle trekken van een 'closed shop' heeft, waar nieuwkomers maar met de grootste moeite tussen komen. Behandelingen moet 'evidence based' zijn, dat werkt zeer in het voordeel van de farmaceutische industrie die onderzoek naar 'evidence' kan betalen. Systematisch onderzoek naar goedkope alternatieven komt er bekaaid af, m.u.v. onderzoeken naar enkele vaccins (daar kan je aan verdienen). Ook hier hebben we nog geen echt idee van de cijfers, maar wellicht is daar wel een schatting van te maken.
En wat lig daar nu aan ten grondslag? Eén van de oorzaken die het Whipe Paper uitwerkt is: het contractsysteem betaalt verrichtingen, en niet de uitkomst daarvan - te weten de gezondheid van de patiënt - alweer volgens de bezorgde bestuurders in hun White Paper. Een incentive om energie in het verbeteren van de gezondheidswinst te steken werkt beter en bespaart veel geld. In Duitsland en Engeland zijn succesvolle pilots gedaan met systemen waarbij 'winst' als gevolg van een betere gezondheid tegen lagere kosten wordt gedeeld tussen aanbieder en patiënt. Iedereen blij.
Je zou verwachten dat wij in een weldenkend land als Nederland dat op z'n minst gaan uitproberen, en kijken of er wat te verdienen valt. Maar nee, dat doen we niet, en we weten niet waarom. Durven we dat aan, is het angst, of is het de kift dat iemand anders er met de poet vandoor gaat? Of is er wellicht toch ergens een pilot aan de gang? We hebben nog geen idee, maar Zorgdenkers gaan het uitzoeken.
Volgende keer gaan we een organisatieopstelling doen om te kijken hoe de krachten van de partijen op elkaar inwerken. Ik denk dat we er op den duur wel achter komen. Fascinerende reis, dat wel, ik hou jullie op de hoogte.
RSS Feed
